ARJEN LUCASSEN, Space Metal

De cd Space Metal van Star One is de nieuwste creatie van Arjen Lucassen (Ayreon). Gezien de vele lovende kritieken zowel nationaal als internationaal, die zelfs de promo van dit werkstuk al te beurt vielen, leek ons een interview met ’s Neerlands rijzende ster in de internationale wereld van progressieve rock en melodieuze metal zeker op zijn plaats. Hieronder volgt een bloemlezing uit het ruim één uur durende gesprek met deze buitengewoon vriendelijke, bescheiden en gedreven musicus.

Arjen, hoe is Space Metal tot stand gekomen en waarom geen Ayreon, maar Star One?

"Met Space Metal ben ik ongeveer een jaar bezig geweest. Ik ben niet in staat om, zoals Neal Morse dat kan, ter plekke nummers te bedenken. Het is bij mij een vaak tijdrovend proces dat begint met wat ongedwongen improviseren op een gitaar. Als ik een goede melodie gevonden heb, zet ik die op een tape en werk die dan verder uit totdat ik tevreden ben qua sfeer en geluid. Er komen geen notenbalken aan te pas, geen computerprogramma’s en geen ingewikkelde toestanden. De meeste instrumenten speel ik zelf, later komen de echte kanjers op de proppen voor de diverse solo’s en worden de definitieve zangpartijen en drums toegevoegd. Ik heb een beetje een hekel aan digitale muziekinstrumenten met name synthesizers. Ook MIDI is op Space Metal niet gebruikt. Wel volop analoge synthesizers en een originele Hammond. Het geluid van deze instrumenten vind ik zelfs bij benadering niet te evenaren door de digitale tegenhangers. Ik wilde voor dit project een andere naam dan Ayreon omdat bij op de cd’s van die band de uiteenlopende muziekstijlen een soort handelsmerk is geworden. Space Metal is daarvoor te duidelijk een heavy metal plaat. Mede gezien mijn bewondering voor bands als Hawkwind, die de spacerock hebben uitgevonden, en mijn belangstelling voor ruimtevaart vond ik Space Metal en Star One een goede combinatie. Het prettige is dat mijn muziek zowel symfomanen als metalfans blijkt aan te spreken. Ik vind het wonderbaarlijk om te constateren dat muziekliefhebbers, mede dankzij mijn platen, ook andere genres gaan waarderen en er zich voor open stellen!"

Je kon het weer niet laten om een enkele cd uit te brengen. Moest het per se weer een dubbelaar zijn?

"Nou ja, ik had wat veel materiaal om op één cd kwijt te kunnen en omdat-ie dan toch wat duurder moest zijn dan een gewone cd wilde ik er iets speciaals van maken. De Hawkwind-medley is natuurlijk uniek, omdat dit de allereerste keer is dat David Brock zich geleend heeft voor een gastenrol. Daarmee is een droom in vervulling gegaan. Verder heb ik zelf nog een cover van Space Oddity  van David Bowie toegevoegd, een alternatieve mix van Starchild, twee Star One nummers die niet op de andere cd pasten, Spaced Out met andere vocalen en een grappige verborgen track."

Wat betekent het uitbrengen van Star One via het label InsideOut Music ?

"Ik heb inmiddels ongeveer tien albums ondergebracht bij Transmission Records, terwijl Ayreon in de USA al door InsideOut Music werd gedistribueerd. Tijdens een prog-concert werd ik benaderd door mensen van InsideOut. Ze hebben me met klem gevraagd om Star One via hen uit te brengen. Ayreon is natuurlijk al bekend in eigen land maar ook elders in Europa onder meer Duitsland en in Japan en de USA. Dat laatste land biedt natuurlijk gigantische mogelijkheden, dus ik hoop inderdaad met ondersteuning van InsideOut en doordat ik zelf voor promotie van Star One in New York geweest ben, dat nog meer mensen kennis zullen kunnen nemen van mijn muziek. Verder is bijvoorbeeld de samenwerking met een man als Russell Allen (Symphony X) via InsideOut een stukje gemakkelijker."

Space Metal heeft mede door de bezetting en de consistente stijl een groepsgeluid gekregen. Denk je dat er een kans bestaat op een vervolg en ben je van plan om met dit materiaal de podia met een bezoek te vereren?

"Nou, in eerste instantie was dat niet mijn bedoeling. Wellicht als er een vervolg komt op Space Metal en als het publiek enthousiast genoeg is. Tot voor kort vond ik het wel best zo, zonder die toch wel heel veel tijd- en energievretende tours. Ik heb natuurlijk met Bodine en Vengeance jarenlang op de podia gestaan en heel wat bussen en hotels van binnen gezien en na die periode vond ik het heerlijk om veel thuis te zijn. Dankzij het succes van de Ayreon-cd’s ben ik financiëel onafhankelijk en kan ik me dat ook permitteren. Maar na de gastoptredens bij After Forever en Lana Lane en recentelijk ook weer met Lane Lane en Erik Norlander in Los Angeles en in Tokyo, heb ik toch besloten om te kijken of een beperkt aantal shows in Europa haalbaar is."

Dat zou geweldig zijn! Ik denk dat veel fans hier in den lande daar reikhalzend naar uit zien. Kun je al zeggen wanneer dat zal gebeuren en over een mogelijke bezetting?

"Onder de naam Star One featuring Ayreon zullen we materiaal van zowel Star One als Ayreon spelen. Ook ons voorprogramma is met Vanden Plas niet mis! De line-up is nog niet helemaal rond, maar voor zover ik nu weet zullen Damien Wilson, Russell Allen, Robert Soeterboek en Floor Jansen de zang verzorgen, Ed Warby op drums, Peter Vink (ex-Finch!) op bas en een onwaarschijnlijk talent, namelijk Joost van den Broek op toetsen en uiteraard mijn persoontje op gitaar. Ik ben nog op zoek naar een tweede achtergrondzangeres."

Na dit fantastische nieuws even terug naar Space Metal. De productie is opnieuw van grote klasse, hoe pak je zoiets aan?

"Nou, ik ben echt geen genie hoor, noch als componist noch als producer, maar ik heb altijd wel een heel duidelijk idee hoe iets hoort te klinken en dan ga ik ook net zolang door als nodig is totdat het voor mijn gevoel en gehoor helemaal goed is. Ik denk dat de kostbare apparatuur of ultramodern technisch computergestuurd vernuft niet altijd de basis is, maar de mens achter de knoppen bepaalt of iets goed klinkt of niet. Zo is zang bij mij ook altijd erg belangrijk, vooral bij de meerstemmige stukken luistert het natuurlijk erg nauw. Voor Space Metal heb ik bewust gekozen voor zangstemmen die behalve klasse ook een heel verschillend bereik hebben, zodat ze ondanks het heavy karakter van de plaat goed herkenbaar blijven. De meeste zang wordt trouwens in mijn bijzijn in mijn studio opgenomen. Die interactie tussen de betreffende zangeres of zanger en mijzelf vind ik ook noodzakelijk voor een optimaal resultaat."

Ik las in het boekwerkje dat jij je voor de telsten hebt laten inspireren door films die zich in de ruimte af spelen. Kun je daar iets meer over vertellen?

"Ach, ik was als klein ventje al verslaafd aan science fiction (SF) vanaf het moment dat ik voor het eerst Star Trek op tv zag. Overigens niet alleen de 'fiction’ interesseerde me maar ook de ‘science’. Zo heb ik vele documentaires van Stephen Hawking gevolgd om meer te weten te komen over zaken als het ontstaan van het heelal. Voor mij is SF de ultieme vorm van escapisme. Ik voel me niet zo thuis in deze wereld en daarom creëer ik graag mijn eigen wereld. Mijn beroep biedt mij gelukkig de mogelijkheid om dat te realiseren middels de conceptverhalen, zoals op de Ayreon-albums. Voor Star One heb ik geen eigen verhalen gebruikt, maar heb ik me laten inspireren door SF-films die zich voornamelijk in de verre ruimte afspelen. Ik heb getracht mijn eigen visie op de films over te brengen en bewust geen namen of citaten gebruikt en dat was best lastig overigens. Het gevolg is dat het er niet zo dik bovenop ligt om welke film het gaat. Voor High Noon was dat Outland, Star Trek IV voor Songs Of The Ocean, First Star Wars Trilogy voor Master of Darkness, Stargate voor Eye Of Ra, Dune voor Sandrider, Blakes 7 voor Intergalactic Space Crusaders, Alien voor Perfect Survivor, Alien voor Starchild, 2001 & 2010 voor Spaced Out: Dark Star en ten slotte Enemy Mine voor Inseperable Enemies."

Arjen, je hebt al zo veel jaren metal gespeeld en toch zie ik je geregeld op symfo- en progconcerten (Symphony X, Symfovaganza, IQ). Waar ligt nou jouw echte belangstelling?

"Natuurlijk is metal niet meer uit mijn leven weg te denken. Toch schrik ik van het kleine rijtje metal-cd’s in mijn collectie en dan ook nog maar van enkele bands zoals bijvoorbeeld Deep Purple en Led Zeppelin waar ik dan wel zo ongeveer alles van heb. Als ik zelf voor ontspanning naar muziek luister, is dat meestal muziek uit de jaren zestig en met name zeventig, de ouderwetse symfo. Eigenlijk wil ik proberen het zo uit te leggen: metal zit in mijn lichaam, maar prog zit in mijn hart. Voor beide muzikale stijlen plus voor al die andere invloeden die mij inspireren van The Beatles tot Dream Theater. Vandaar dus nu een metalplaat, de volgende wordt daardoor vast wel weer iets rustiger!"

Laatste vraag Arjen, hoe staat het met je computermuissyndroom. Is dat geen belemmering voor je gitaarspel?

"Met gitaarspelen heb ik vreemd genoeg geen last en het gaat gelukkig al weer een stuk beter. Probleem is gewoon dat ik uren achter de computer zit, omdat ik daar ook tijd voor vrij wil maken. Dan gaat het niet alleen om de productietechnische kant in de studio, maar vooral ook om alle e-mails te beantwoorden van fans als anderen. Zo kreeg ik een tijdje geleden een e-mail van ene Jens Johansson (Stratovarius, Yngwie Malmsteen). Het resultaat daarvan is op Space Metal te horen! Verder vind ik het contact met mensen erg belangrijk, want daar doe ik het allemaal voor. Als ik die terugkoppeling niet zou hebben, zou ik beslist iets in mijn leven missen. Ik moet er niet aan denken om iemand anders dat voor mij te laten doen. Ik beantwoord al mijn post zelf, want dat hoort er naar mijn mening gewoon bij!"

Met deze zeer mensvriendelijke conclusie en met de uitnodiging om eens een kijkje te komen nemen bij hem thuis, sloot ondergetekende zeer tevreden dit interview af.