DELECTUS

Evanghelos Odysseas Papathanassiou, beter bekend als Vangelis, is samen met Edgar Froese (Tangerine Dream), Klaus Schulze en Jean Michel Jarre een van de grondleggers van ambient en van elektronische muziek (EM). Al op jonge leeftijd was hij geïnteresseerd in muziek en ging hij piano en percussie spelen. In eerste instantie was jazz zijn favoriete genre, maar in de tweede helft van de jaren zestig richtte hij de popgroep Aphrodite's Child op samen met zanger Demis Roussos, drummer Loukas Sideras en gitarist Silver Koulouris met enkele wereldhits als resultaat. Het dubbelalbum 666 (1972) dat werd uitgebracht toen de band al niet meer bestond, wordt door velen beschouwd als een (oer)progressief album. Tijdens zijn laatste jaren in Aphrodite’s Child raakte Vangelis betrokken bij het maken van muziek voor tv en film. De eerste vruchten van een samenwerking met Frédéric Rossif was L’Apocalypse Des Animaux (1973) dat je in principe als zijn eerste soloalbum kunt beschouwen. Daarin zijn ook etnische invloeden te bespeuren. Earth (1973) is echter voor de meeste liefhebbers het eerste echte Vangelis-album. De zang, de percussie en de aanwezigheid van invloeden uit de Griekse volksmuziek en de wereldmuziek maken dit album minder consistent dan opvolger Heaven And Hell (1975) die op RCA werd uitgebracht. Een track als My Face In The Rain geeft al wel een voorproefje van de prachtige melodieën, waarmee de Griek later zo rijkelijk zou strooien. In 1975 sloeg hij een invitatie om bij Yes te komen spelen af, hoewel de basis voor de latere samenwerking met Jon Anderson in het duo Jon & Vangelis toen wel werd gelegd. In 1976 werkte hij samen met de Griekse band Socrates op het album Phos. Naast reguliere EM-albums zoals Albedo 0.39 (1976), Spiral (1977) en Beaubourg (1978) bracht hij ook met enige regelmaat filmmuziek uit, waaronder het prachtige, enigszins jazzy Opéra Sauvage (1979) en het beroemde album Chariots Of Fire (1981). Al in een vroeg stadium besloot de toetsenvirtuoos om niet alle albums bij één platenmaatschappij onder te brengen, vandaar dat belangrijke albums als Heaven And Hell, Albedo 0.39, Spiral en het succesvolle album 1492 – Conquest Of Paradise (1992) niet in deze boxset zijn opgenomen. China (1979), het eerste album op het Polydor-label maakt wél deel uit van de box. Het is een op oude culturen geïnspireerd album met de nodige Chinese invloeden, hoewel de man zelf nooit in China was geweest. De cd staat echter bol van de heerlijke melodieën. Zijn voorliefde voor percussie in combinatie met zwoele, smaakvolle melodieën maken van China een topper. Nadat hij in 1979 had samengewerkt met Irene Papas op het album Odes nam hij in 1980 See You Later op. Dit was een wat onsamenhangend album met deels zang, gepraat en jengelende pianoklanken, maar het bevatte ook aansprekende stukken, zoals Suffocation met Jon Anderson en het uptempo, grotendeels elektronische titelstuk. De boxset bevat eveneens de drie succesvolle op symfonische pop gebaseerde albums van Jon & Vangelis, te weten Short Stories (1979), The Friends Of Mr. Cairo (1981) en Private Collection (1983). De cd Soil Festivities (1984) wordt gedragen door eenvoudige sequences die eigenlijk meer de maat aangeven dan dat ze bepalend zijn voor de melodielijnen. De overwegend rustige, klassiek getinte muziek neigt soms naar ambient. Mask (1985) bestaat uit zes delen waarop Vangelis drukke toetsenpartijen speelt, ondersteund door ‘toonladdersequences’. Hij maakt echter ook gebruik van The English Chamber Choir en tal van effecten, waardoor het geheel wat klassiek, bombastisch en soms zelfs als koraalmuziek over komt. De betekenisloze zang in Movement 4 is daarvan een sprekend voorbeeld. De vreemde eend in de bijt heet Invisible Connections (1985), dat als ‘klassiek’ album werd uitgebracht op het beroemde label Deutsche Grammophon (DGG). Het is een experimenteel, bijna ‘minimal’ album, want van duidelijke melodielijnen is geen sprake. Het is meer een verzameling elektronische klanken. Alleen in het laatste stuk is iets van een melodie te herkennen; een raadselachtig album in het oeuvre van de legendarische Griek. Het laatste album in deze boxset is Antarctica (1983), een uitzonderlijk mooie soundtrack met zweverige en lieflijke muziek. Destijds was de cd alleen verkrijgbaar in een Japanse persing. Het antwoord van Vangelis op Tangerine Dream en Jean Michel Jarre sloeg aan en zijn muziek werd in Wim van Puttens LP en CD-show veelvuldig gedraaid. De box bevat verder nog een soort trilogie, waarbij sequencers en experimenten de boventoon voeren, en er zijn vier bonustracks toegevoegd. In het bijgesloten boekwerk wordt bij elk album wat achtergrondinformatie gegeven en tal van niet eerder gepubliceerde foto’s. Delectus bevat dertien albums uit de periode Vertigo en Polydor met een grillige verzameling aan muziek van een toetsenvirtuoos die nooit lessen wilde nemen en amper noten kan lezen. Een speciale vermelding verdienen de verbluffend goede remasters van de albums, waarbij de thans 73-jarige toetsentovenaar een belangrijke rol speelde. De muziek laat nu meer diepgang horen, ze sprankelt meer en de helderheid en ruimtelijke effecten komen nu strakker naar voren. Er is de nodige vooruitgang geboekt en de meester heeft geprofiteerd van de modernste technologieën om de dertig tot veertig jaar oude platen op te poetsen. Delectus is een gevarieerd en prachtig document geworden, maar het is geen ‘best of’!