JAMES YOUNG, BIg Bang Theory

De fundamenten van Styx dateren uit1969. De broers Chuck (bas) en John Panozzo (drums) en buurman Dennis DeYoung (toetsen, zang), maakten gedrieën al muziek en schrijven zich in aan de Chicago State University. Daar ontmoeten ze gitaristen John Curulewski en James 'JY' Young, die van huis uit piano- en klarinetles had gehad, maar zich als autodidact uiteindelijk opwerkte tot een verdienstelijke sologitarist. Het Wooden Nickel label ziet wel wat in hun demo en in 1972 verschijnt het gelijknamige debuutalbum met de bescheiden hit Best Thing. Alhoewel de single Lady, afkomstig van het in 1973 uitgebrachte Styx II veel aandacht krijgt in Chicago en omgeving, is het pas de heruitgave van dit nummer dat in 1975 wereldwijd scoort. De redelijk succesvolle albums Serpent Is Rising en Man Of Miracles zijn dan al verschenen. Na het album Equinox op A&M Records verlaat Curulewski de band. Hij wordt vervangen door de freile gitarist Tommy Shaw uit Alabama. Alhoewel Crystal Ball uit 1976 goed verkoopt, krijgt Styx in 1977 het eerste platinum album voor The Grand Illusion. Ondanks het succes dat de band album na album heeft, wordt in 1983 een pauze ingelast. Solowerk van zowel DeYoung, als Shaw en ook Young wordt uitgebracht en Shaw formeert een nieuwe band Damn Yankees met Jack Blades (Nightranger) en Ted Nugent. Intussen is het 1990 en wordt Styx opnieuw tot leven gebracht met Glen Burtnik in plaats van Shaw en brengt men Edge Of The Century uit. In 1996 komt de meest bekende line-up weer bijeen voor Return To Paradise Theatre, gevolgd door een zeer succesvolle tour. De inmiddels aan levercirrhose overleden drummer John Panozzo is dan opgevolgd door Todd Sucherman. DeYoung wordt na het uitbrengen van Brave New World (1999) vervangen door de Canadese zanger-toetsenist Lawrence Gowan, in eigen land een soloartiest met een behoorlijk reputatie. Met deze line-up wordt Cyclorama uitgebracht en volgt een tour in de USA, Japan en Duitsland. De aan aids lijdende Chuck Panozzo wordt weliswaar met succes behandeld tegen prostaatkanker, maar hij besluit toch om een stapje terug te doen. Hij vergezelt de band op geselecteerde avonden en Ricky Phillips is zijn vervanger.

James, kun je na ruim 33 jaar Styx kort beschrijven wat dat voor jou betekent?

"Ongelooflijk veel. Niet alleen het werk, de roem, het geld maar vooral ook dat je een uiterst delicate en vaak ook belangrijke functie hebt als artiest. Hoe vaak mensen niet op ons afkwamen met uitspraken als ‘jullie muziek heeft me er door gesleept’ of ‘jullie muziek heeft mijn leven ingrijpend veranderd’. Er is zo verschrikkelijk veel rottigheid en ellende in de wereld, maar soms ook in je eigen achtertuintje. Mensen hebben gewoon iets nodig om de zinnen te verzetten en even weg te vluchten uit die misère. Als artiest blijk je daadwerkelijk in staat te zijn die functie te vervullen in het leven van anderen en niet alleen maar daar te staan voor jezelf. Van de muziek die wij als collectief hebben gebracht blijkt een bijna magische kracht uit te gaan en daarbij hoort een verantwoordelijkheid die ik heel erg serieus neem."

Heeft het ouder en misschien ook wijzer worden een rol gespeeld in dit geheel?

"Oh ja, zeker na de periode tussen 1983 en 1996, waarin ik tijd had om na te denken en terug te blikken, is mijn waardering voor hetgeen we met Styx hadden alleen maar toegenomen. Maar als je Tommy Shaw en mij tien jaar geleden gevraagd zou hebben of Styx nu nog bestaansrecht zou hebben, hadden we het antwoord niet goed geweten. Zonder de andere jongens tekort te willen doen, met deze onvoorstelbaar goede bezetting, blijkt elke show weer dat met Styx die magische kracht nog wel degelijk aanwezig is en dat we misschien wel meer dan vroeger nog in staat zijn om mensen plezier, inspiratie en ontspanning te brengen!"

En die platinum albums eind jaren zeventig dan?

"Die albums hebben het Styx mogelijk gemaakt om zich te nestelen in die muziekcultuur die je in staat stelt om veel mensen te bereiken. Ons wordt nu een soort tweede kans geboden en we zijn vast van plan om die maximaal te benutten!"

Als ik het wel heb, ben je opgeleid als monteur aerospace mechanics. Dat was in de beginperiode een voordeel, omdat jij altijd degene was die de mankementen moest verhelpen. Heb je in de jaren tachtig ooit nog overwogen iets met die opleiding te doen?

"Eigenlijk niet nee. Ondanks de split na Kilroy Was Here (1983) heb ik steeds het rotsvaste vertrouwen gehad dat ik een goed en zinvol leven in de muziek zou kunnen hebben. Ik heb in 1984 een album met Jan Hammer opgenomen, dat echter pas in 1986 is uitgebracht. Mijn vrouw en ik zijn toen verhuisd naar Californië. Ik had toen de kans om een eigen tv-show te beginnen waarbij ik onder anderen zou hebben moeten samenwerken met JP Robinson, die onder anderen bij Phil Collins speelde en bij Michael Hoenig van die Duitse psychedelische band, Kraftwerk geloof ik, of niet ehh..."

Je bedoelt Tangerine Dream?

"Oh ja, dank voor je hulp. Tangerine Dream was dat. Afijn, het gaf me de kans om van de tv-wereld te proeven, maar ik besloot toch om niet in die richting verder te gaan. De show heeft overigens maar een heel kort bestaan gehad! Ik heb me toen ook nog gewaagd aan het schrijven van filmmuziek, maar ik kwam er al snel achter dat ik daarin compleet dreigde te verzuipen en uiteindelijk was de reformatie van Styx het doel wat ik voor ogen had."

Dat album, City Slicker, met Jan Hammer. Hoe is dat contact tot stand gekomen en heb je daarna nog met hem gewerkt?

"Via Danny Goldberg, vandaag de dag een grootmacht in de platenindustrie, toen een vriend die erg veel contacten had in New York en zelfs op het punt heeft gestaan om mijn solocarrière te managen. Uiteindelijk heeft-ie dat een tijdje voor Dennis DeYoung gedaan en dat heeft mij weer een lesje over showbiz geleerd! Danny was eerst journalist en versloeg als zodanig het vermaarde Woodstock Festival. Rond 1983 was hij belast met de supervisie van het geluid van tv-series als Miami Vice. Zodoende werkte hij intensief samen met Jan Hammer, van wie ik op mijn beurt al een grote fan was vanaf de tijd dat hij in het Mahavishnu Orchestra speelde. Het was een grote eer en uitdaging om met hem te werken en ik heb veel van hem geleerd. Die plaat is overigens op Goldberg’s toenmalige label Modem Records uitgebracht. Ik heb Jan jaren nadien nog eens gesproken en hij was degene die mij in contact bracht met Glenn Burtnik, die later ook nog bij Styx zou spelen."

Tot de mensen die je beïnvloed hebben noem je onder anderen Jimi Hendrix, Willie Dixon en Eric Clapton. Die laatste speelt nog steeds. Ga je zelf nog wel eens naar een concert? Heb je Clapton ooit live gezien?

"Sinds 1997 ga ik maar heel zelden naar concerten, mede omdat we zelf zoveel optreden en met musicals heb ik al helemaal niets. Ik denk dat ik Eric Clapton met Cream in 1967 in Chicago gezien heb en dat maakte inderdaad grote indruk op me. Zijn solo’s analyseerde ik door lp’s op de platenspeler niet op 33, maar op 16 toeren te draaien, waardoor ze twee zo langzaam en precies een octaaf lager waren te horen. Ik had er een lieve duit voor over gehad om het reunieconcert van Cream in de Royal Albert Hall mee te beleven maar het heeft niet zo mogen zijn!"

Hoe is Tommy Shaw eigenlijk precies bij de band gekomen? Is John Curulewski zelf opgestapt? Heeft een van jullie nog contact met hem gehad?

"John Curulewski was een uitermate bekwame akoestische gitarist, veel beter dan ik ooit ben geweest of zal zijn, maar een minder aanspreekbare leadgitarist. Dennis en John waren altijd al rivalen en mogelijk heeft zijn slechte relatie met onze manager gedurende de eerste vier albums daar ook iets mee van doen gehad, naast het feit dat Dennis voor het publiek het meest succesvol was. Bij de opnames voor Equinox bereikte die onvrede een hoogtepunt en hij was zo zeldzaam negatief bezig dat we op een gegeven moment tegen hem hebben gezegd dat hij eieren voor zijn geld moest kiezen, omdat het zo niet langer ging. Hij besloot daarop de band te verlaten en ik denk dat hij die beslissing uiteindelijk nooit heeft kunnen verwerken. Ik heb John nadien nog slechts eenmaal gesproken toen hij tijdens een radioprogramma, waarbij ik te gast was, als luisteraar de studio belde. Een heel merkwaardige gewaarwording eigenlijk. Verder weet ik alleen maar dat hij - evenals John Panozzo - in 1988 is overleden. Onze toenmalige tourmanager had met Tommy gewerkt en na een en ander te hebben gehoord, bleek Tommy de hoge noten in Lady te kunnen zingen en daarmee was eigenlijk alles al besloten. Binnen een week heb ik hem zijn partijen geleerd en deden we een aantal shows!"

Dus zowel John Curulewski als John Panozzo kwamen in 1988 te overlijden en ook nadien kwam Chuck Panozzo zwaar in de problemen toen hij moest erkennen homoseksueel te zijn en inmiddels met het HIV-virus was besmet. Speelden drugs hierbij een rol?

"Nee, eigenlijk niet zozeer drugs. Daar hebben we ons nooit echt aan gewaagd. Alcohol was voor de band en met name voor John Panozzo en waarschijnlijk ook voor John Curulwski een probleem dat hen tenslotte te groot werd: levercirrhose! De combinatie van succes, spanningen, alcohol en wat stimulerende middelen in de band bleek geen gelukkige. Er waren tijden dat ik zonder een sixpack bier niet normaal kon functioneren! Ik ben blij dat die periode achter de rug is! Chuck is dankzij de moderne geneesmiddelen de ziekte aids tot nu toe de baas gebleven. Hij geeft heel veel voorlichting inzake aids."

Op het album Crystal Ball schreef Tommy direct al vier nummers. Klikte het zo goed of was dat een onderdeel van het contract met TS?

"Nee, het aantrekken van Tommy was gewoon een briljante vondst die wederzijds een optimale uitwerking bleek te hebben. Tommy is grandioos in ‘samen schrijven’ en ik heb met genoegen toen veel tijd met hem doorgebracht. Omdat Dennis wat familie perikelen had kwamen onze bijdragen goed van pas. Op het podium lijkt Tommy erg extrovert, maar buiten de shows is hij een stille kracht die zich bescheiden opstelt. Hij is momenteel degene die voor 99 procent onze website onderhoudt, terwijl ik het meest aan promotionele aktiviteiten doe."

Na je tweede soloalbum Out On A Day Pass had je in de begin jaren ’negentig zelfs een eigen band en het album Raised By Wolves. Staat er nog iets te gebeuren met de James Young Group?

"Tussen die laatste soloalbums zat nog het Styx-album Edge Of The Century met Glen Burtnik. Mij is duidelijk geworden dat je alleen publiek kunt bereiken door veel live te spelen. Die periode heeft mij door schade en schande wijzer gemaakt en het Styx-gebeuren in een ander perspectief geplaatst. Ik ben al die jaren mezelf trouw gebleven en nu blijkt dat toch zijn vruchten af te werpen. Er is een generatie jongeren die onze muziek ook blijkt te waarderen. Mijn prioriteit ligt bij Styx en dat is meer dan een dagtaak en het ziet er naar uit dat dit voorlopig zo zal blijven. Wel zal waarschijnlijk een soort compilatie uitkomen op Universal waarbij sommige songs zullen worden voorzien van een drummer van vlees en bloed in plaats van de oorspronkelijke drummachine."

Jullie hebben met name in de VS altijd enorm veel opgetreden. Tommy Shaw heeft daarnaast ook nog eens solo-optredens en tours met de Damn Yankees gedaan, jij met de James Young Group. Worden jullie daar nou nooit moe van en wat voor effect heeft dat reizen op het gezinsleven?

"Ik ben een zeer gedreven mens en het is mijn geluk geweest om sinds 1972 met dezelfde vrouw getrouwd te zijn. Zij houdt van rockmuziek en van reizen. Om principiële redenen hebben we besloten geen kinderen te nemen, wel overwogen om te adopteren maar mede omdat mijn iets oudere zus verlamd is, zoek ik haar op zo vaak als ik kan, evenals mijn nu 87 jaar oude moeder. Styx kende bezettingen, zoals bijvoorbeeld met Glen, die niet graag ver van huis wilde zijn. Dan wordt toeren buiten de VS erg lastig. Dat is ook de aanleiding voor de vervanging van Glen door Ricky Phillips. Met de huidige band wil ik naar Oost-Europa, naar Zuid-Amerika en naar Australië, plekken waar we nog nooit gespeeld hebben nota bene! Muziek maken is ons leven en er zijn dagen dat het puur genieten is, maar ook dagen met een jetlag, vermoeienissen en de tol betalen voor het veel te lang achtereen eten van fast food, zoals tijdens een tournee door de VS. We hebben onze liveshows altijd zeer serieus genomen en ik denk dat we in Lichtenvoorde een goede prestatie hebben geleverd."

Dat laatste kan ik alleen maar beamen! Is de aanwezigheid van Chuck Panozzo muzikaal gezien echt nodig of is het uit respect voor hem, uit vriendschap of maakt het deel uit van zijn therapie dat hij nog steeds met de band meereist en optreedt?

"Naast het feit dat Chuck voor eenderde eigenaar is van de naam Styx, is hij van doorslaggevend belang geweest voor het voortbestaan van de band. Na Return To Paradise werd Chuck weer ernstig ziek hebben wij hem in die periode zo goed mogelijk geholpen en gezorgd dat het hem aan niets ontbrak. Dennis wilde zijn verplichtingen absoluut nakomen en kon daardoor maar veertig shows in een jaar doen. Ook na Brave New World voelde hij zich niet in staat om te gaan toeren zoals Tommy en ik dat wilden. Toen we hem vertelden dat wij overwogen om onder de naam Styx verder te gaan zonder hem, spande hij een proces aan tegen Tommy en mij. Het is uiteindelijk de weer enigszins herstelde Chuck geweest, die het pleit in ons voordeel heeft beslecht. Daarvoor, vanwege zijn vriendschap en het feit dat de wederopstanding van Styx voor hem een belangrijk doel geweest is om zijn ziekte te overwinnen, is hij geregeld bij ons te vinden."

Lawrence Gowan blijkt perfect in de band te passen. Hoe is hij gevonden?

"We deden een concert in Quebec, waarbij hij onze support act was. Daar hebben we gezien dat hij solo met zijn vleugel tienduizend mensen aan zijn voeten had liggen tijdens het zingen van een nummer in het Frans. Dat is ons goed bijgebleven en toen wij een vervanger voor Dennis zochten en hij van zijn manager het advies kreeg om zich zo langzamerhand maar eens bij een bekende band aan te sluiten, verscheen hij op auditie. Opnieuw een gouden greep, want behalve een bijzonder begaafde pianist, zanger en entertainer is Lawrence gewoon een verdraaid aardige en bovenal ongelooflijke geestige vent. Zelden is er zo gelachen!"

Ik heb begrepen dat het album Big Bang Theory eigenlijk een tussendoortje is na het onverwachte succes van I Am The Wallrus, een livenummer dat bij toeval veel airplay kreeg en prompt als single werd uitgebracht. Het lijkt ook prettig om voor de tour in Europa wat nieuw werk te kunnen brengen?

"Tja, een liefdadigheidsbijdrage werd opeens een hit en de maatschappij vroeg ons of we snel een album konden opnemen. Toen we zeiden daar binnen de gestelde tijd onvoldoende materiaal voor te hebben, kwam het voorstel om nummers op te nemen van onze idolen van vroeger. Het resultaat werd Big Bang Theory en het mooie van dit album is voor ons, dat we voor eens en altijd hebben kunnen bewijzen dat we ook instrumentaal-technisch ons mannetje staan en niet alleen maar beroemd zijn vanwege wat gelikte ballads (doelend op Dennis DeYoung met een snier naar een album als 10 On Broadway - MvBF).

Recentelijk las ik een bericht dat je bezig was om te kijken of Styx samen met Saga zou kunnen toeren. Klopt dat en geldt dat voor Noord-Amerika of ook voor Europa?

"Voor de Amerikaanse tour onderzoeken we de mogelijkheden daartoe en het zou een stukje déjà vu zijn als het voor Europa ook zou lukken! (Styx had immers destijds het in Europa debuterende Saga in het voorprogramma – MvBF).

Wat is het laatste nieuws voor wat betreft nieuw werk?

"Mogelijk een dvd en zeker een nieuw album. Het schrijven van nieuwe nummers is al een eind gevorderd. Dit album zal waarschijnlijk in 2006 uitgebracht worden en het zal wel 2007 worden voordat Styx weer in West-Europa op de podia staat!"

Discografie:

Styx (1972)
Styx II (1973)
The Serpent Is Rising (1973)
Man Of Mracles (1974)
Equinox (1975)
Crystal Ball (1976)
The Grand Illusion (1977)
Pieces Of Eight (1978)
Cornerstone (1979)
Paradise Theatre (1981)
Kilroy Was Here (1983)
Caught In The Act (1984, live)
Edge Of The Century (1990)
Return To Paradise (1997, live)
Brave New World (1999)
Arch Allies, LIve At Riverport (2000)
Styxworld Live (2001)
At THe River's Edge, Live In St. Louis (2002)
Cyclorama (2003)
21st Century World Live (2003)
Big Bang Theory (2005)