Toen ik dit dubbelalbum ging recenseren, ontdekte ik dat tien jaar geleden The Final Experiment uitgebreid is gerecenseerd in SI Magazine 15e jaargang No 3! Aangezien veel van onze huidige lezers dit exemplaar niet kennen of niet meer in hun bezit hebben, is er mijns inziens toch voldoende reden om aandacht te besteden aan Arjen Lucassens debuut als Ayreon. Deze rockopera handelt over de middeleeuwse blinde minstreel Ayreon die met de door hem ontvangen boodschappen vanuit een modern computerprogramma uit de twintigste eeuw de wereld tracht te behoeden voor de ondergang. Hij probeert de mensheid ervan te overtuigen dat zij hun leefwijzen moeten verbeteren en aanpassen. De eerste cd bevat de ongewijzigde versie van het debuut met de van Lucassen bekende mix van hardrock, folk, pop en uiteraard veel powerprog en symfo. Bij de instrumentalisten vinden we veel bekende namen, zoals Cleem Determeijer (toetsen), Ernst van Ee (drums), Peter Vink (bas) en natuurlijk speelt Arjen Lucassen gitaar en toetsen en zingt hij ook. De zangers op The Final Experiment vormen ook een indrukwekkende rij namen onder wie Lenny Wolf (Kingdom Come), Edward Reekers (Kayak) Robert Soeterboek, Ian Parry (Elegy), Leon Goewie (Vengeance) en Barry Hay (Golden Earring). Daarnaast doen er ook nog diverse zangeressen mee. De productie geschiedde onder leiding van Oscar Holleman en Arjen Lucassen. De composities zijn duidelijk herkenbaar als Ayreon, maar het gebruikte instrumentarium is wat minder uitbundig dan bijvoorbeeld op zijn laatste werkstuk The Human Equation (2004). Op de bijgeleverde bonus-cd worden negen tracks van het oorspronkelijke album uitgevoerd door even zoveel andere gastzangers in een (semi)-akoestisch en heerlijk nieuw folkachtig arrangement. Op fluit hoor je Ewa Albering en Jeroen Goossens, die tevens de andere blaasinstrumenten bespeelt, op cello Marieke van der Heyden en Dewi Kertsens, op drums Davy Mickers en verschillende gitaristen vormen de kern van de instrumentatie. Zo wordt Dreamtime gezongen door Astrid van der Veen. De zanglijn dateert van enkele jaren geleden, want Astrid schijnt daarna van de aardbodem verdwenen te zijn. Eyes Of Time wordt vertolkt door Ruud Houweling, The Accusation door Rodney Blaze, Ye Courtyard Minstrel door Esther Ladiges en Sail Away To Avalon door JJC Cuijpers. Peter Daltrey (ex-Kaleidoscope) laat zijn interpretatie horen op Nature’s Dance, Marcela Bovio schittert in Waracle, terwijl Lori Linstruth van de vrouwelijke metalband Warbride een spetterende gitaarsolo speelt, waarmee ze bewijst dat ook dames een flitsende gitaartechniek in huis kunnen hebben. Irene Jansen laat haar krachtige stem overtuigend horen op Merlin’s Will. Tot slot geeft Robbie Valentine zijn visitekaartje af met zang en piano in The Charm Of The Seer. Zo is ruim 33 minuten fraaie Ayreon-muziek aan de oorspornkelijke cd toegevoegd.
Het cd-boekje is ook wat uitgebreid. Daarom is deze heruitgave ook interessant voor hen die het origineel al in hun collectie hebben!