FLOOR JANSEN, Yesterwynde

In september 2024 verscheen Yesterwynde, het tiende album van de Finse band Nightwish. Dat album kan worden beschouwd als het derde deel van de trilogie die nauw gerelateerd is aan evolutie en natuur. Het is het eerste album in twintig jaar zonder bassist-zanger Marko Hietala. Zoals bij veel artiesten het geval is, werd de basis voor Yesterwynde gelegd tijdens de coronapandemie, maar door de lange tournee die Nightwish na de pandemie in 2022 en in 2023 tot eind juni afwerkte, kon de band pas in de nazomer van 2023 de studio in. De orkestraties werden vervolgens in september in Londen  toegevoegd. Eind 2023 werden de opnamen afgerond en begin 2024 maakte men een begin met het mixen en masteren in de Finnvox Studios in Helsinki. Tijdens het interview dat ik met frontvrouw Floor Jansen had, ging ze vooral in op de buitengewoon turbulente periode die voorafging aan de totstandkoming van Yesterwynde. Ze was bovendien in oktober bevallen van haar tweede dochter Lucy, het zusje van Freja, dat in maart 2017 was geboren.     

Hi Floor, jouw bijdragen aan dit voor jou derde Nightwish-album verliepen nogal chaotisch. De afgelopen jaren waren voor jou op zijn zachtst gezegd sowieso zeer belastend, toch?

“Poeh, dat kun je wel stellen, ja. Ik kwam tweemaal achter elkaar in een roller coaster terecht. De eerste begon eigenlijk al in 2019. Na de laatste concerten met Nightwish in de zomer van 2018, zou de band een lange pauze nemen. Ik besloot toen om me op te geven voor het programma Beste Zangers 2019. De gevolgen van dat optreden hield ik niet voor mogelijk en voordat ik het wist had ik naast Nightwish volkomen onverwachts een volwaardige solocarrière! Terwijl ik dat najaar voor de opnamen van het album Human :II: Nature in Finland was, heb ik in januari 2020 nog een korte tournee door Nederland gedaan. Toen de coronapandemie uitbrak werden alle optredens afgelast en ben ik begonnen met het schrijven van mijn soloalbum Paragon.”

Die plotselinge lockdown heeft Nightwish toch enigszins kunnen omzeilen door twee shows te doen tijdens de crisis?

“Ja, vanwege de coronacrisis moesten we onze geplande wereldtournee uitstellen en bovendien kregen we in januari 2021 te horen dat Marko Hietala de band zou verlaten. Ondanks die schok en de teleurstelling over zijn vertrek, ontstond toch het plan om dan maar twee virtuele shows te doen. Een nieuwe bassist was in principe simpel gevonden in de persoon van Jukka Koskinen, een medebandlid van onze drummer Kai Hahto uit Wintersun. De tweede periode, die voor mij nog veel ingrijpender was, begon begin 2021. Tijdens de vlucht van Zweden naar Finland kreeg ik een krampaanval in mijn buik, die ik overigens al vaker had gehad, maar in Finland werden die aanvallen tijdens de repetities voor die twee shows in Islanders Arms zo heftig dat ik met spoed naar het ziekenhuis moest worden gebracht. Daar werd vastgesteld dat mijn galblaas op springen stond en met een inhoud van maar liefst vijftien galstenen bleken er ook ontstekingsverschijnselen aan mijn alvleesklier te zijn. Ik was echt heel erg ziek en ik ben medio april 2021 geopereerd. Dat betekende dat ik pas eind mei die shows kon doen die voor mij een enorme opgave waren zo kort na een pittige buikoperatie. Ik moest optreden in een korset en bovendien zonder het publiek dat mij altijd enorm inspireert. We stonden in een soort badkamerachtige, helverlichte ruimte met alleen maar camera’s! Ik kreeg amper de tijd om lichamelijk te herstellen, want in juli 2021 waren er alweer enkele festivalshows met Nightwish, vervolgens een reeks solo-optredens in Nederland, waaronder die op 1 september in AFAS en in november was er weer een optreden met Nightwish.”

Je was in die periode behalve met Nightwish- en solo-optredens ook nog eens druk met andere zaken, toch?

“Klopt! Ik ben druk bezig geweest met het uitbrengen van diverse covers op internet en met het lanceren van mijn website Floorworld. Begin 2022 begonnen de repetities met Nightwish en vanaf voorjaar 2022 tot in mei was ik met Nightwish op tournee door de VS. Ondertussen wilde ik ook mijn eigen soloalbum afronden, dus voor een belangrijk deel moest ik tussen de overige activiteiten muzikanten regelen, opnamen maken, fotosessies doen, enzovoort. Er volgden daarna van juni tot in augustus veel festivals in Europa, dus de energiemeter stond continu in hoogste stand…”

En vervolgens kreeg je nog een enorme schok te verwerken in het najaar?

“Ja, in september werd tijdens een routineonderzoek in Zweden borstkanker vastgesteld, enkele dagen voordat ik naar Zuid-Amerika zou vliegen voor een korte tournee. Ondanks een chirurgische ingreep in oktober moest ik drie weken later optredens doen in Engeland, dus opnieuw reizen en vroeg uit bed.  En dan eind november ook nog optredens in Europa onder meer in Amsterdam op 28 en 29 november. Ik zou het niemand aanraden om dat ook te doen, maar weer een tournee uitstellen zou uiteraard voor veel mensen een groot probleem geworden zijn. Ik heb het gewoon gedaan, maar ik was die eerste concerten erg onzeker of ik het fysiek wel aan zou kunnen. Leuk was het in elke geval niet. Omdat we in januari 2023 nog even op en neer naar Miami zijn geweest voor de metalcruise, was die korte periode te kort om zowel fysiek als mentaal van deze medische ingrepen te herstellen. De informatieverschaffing over de bestraling in februari 2023 als aanvullende behandeling voor de borstkanker was nogal verwarrend en leverde ook veel stress op. Ik had laten weten dat ik graag nog een kind wilde, maar er was niemand die me heeft verteld of die bestraling al dan niet te verenigen was met mijn zwangerschap. De bestraling moest worden afgeblazen, omdat ik inmiddels toch zwanger bleek te zijn, terwijl ze me hadden verteld dat de kans op zwangerschap tussen de één en twee procent zou zijn! Pas achteraf bleek dat die aanvullende behandeling nauwelijks meerwaarde had voor de genezing. Dat had ik liever vooraf geweten, want dan had ik die bestraling sowieso niet laten doorgaan. Van de andere kant heb ik geluk gehad dat in Zweden de vrouwen vanaf veertig jaar worden gecontroleerd op borstkanker en in Nederland pas vanaf vijftig jaar. Ik had toen ook net iemand van 44 leren kennen met uitgezaaide borstkanker, dus ik moet er niet aan denken hoe het zou zijn afgelopen als ik nog in Nederland gewoond had.”

Jouw soloalbum was uiteraard al lang klaar toen het werd uitgebracht in maart 2023, dus je hebt het werk aan Paragon tussendoor moeten doen? 

“Inderdaad. Ik heb in die periode bepaald geen gebrek aan werk gehad, maar het heeft naast de enorme druk en de hectiek ook leermomenten en positieve ontwikkelingen opgeleverd.”

Waar komt trouwens titel Paragon vandaan?

”Paragon slaat een beetje op mijn eigen leven. Het betekent leterlijk toonbeeld of voorbeeld en ik ontdekte dat inmiddels heel veel van de doelstellingen die ik mezelf gesteld had, waren vervuld. De voorbeeldfunctie om iemand te zijn en om iets te betekenen was vervuld en dat moest gevierd worden, vond ik!”

De albumpresentatie van Paragon was in maart. Viel dat niet min of meer samen met concerten in Japan?

“Ja, dat was wel teleurstellend want ik had bij het management duidelijk aangegeven welke data in maart ik absoluut geen verplichtingen voor Nightwish wilde hebben, maar daarmee heeft men helaas geen rekening gehouden. Op de dag van de release zat ik dus in het vliegtuig naar Japan. In april en mei stond er een reeks soloconcerten op het programma en daar tussendoor opende ik eind april nog bij de optredens van Metallica en in juni stonden er enkele concerten met Nightwish op het programma. De planning was om in de zomerfestivals te doen en met de opnamen voor Yesterwynde te beginnen. Vlak voor ons optreden in Oslo bij Tons Of Rock op 22 juni, waren er nog optredens in Finland. Achteraf moet ik stellen dat men onvoldoende op mij heeft gelet. Door gebrek aan slaap en onvoldoende voeding ben ik vlak voor dat optreden in Finland letterlijk omgevallen en per ambulance afgevoerd. Ik was toen al ruim zes maanden zwanger. Gelukkig bleek er niets ernstigs aan de hand te zijn; het was volstrekt duidelijk dat ik per direct noodgedwongen rust moest nemen. Geen Tons Of Rock met Nightwish dus en ook geen zomerkamp met opnamen voor het nieuwe Nightwish-album  en alle overige geplande solo-optredens heb ik moeten doorschuiven naar 2024. Na mijn ontslag uit het ziekenhuis ben ik meteen met zwangerschapsverlof gegaan.”

In oktober is je tweede dochter geboren, maar intussen was de band al ver gevorderd met Yesterwynde. Je bent dus pas in een laat stadium bij de opnamen van Yesterwynde betrokken geraakt?  

“Ik was eigenlijk in september uitgeteld, maar dochterlief zat kennelijk prima want het werd uiteindelijk 2 oktober dat Lucy werd geboren. Ze kruipt inmiddels vrolijk rond dus dat is gelukkig allemaal goed gegaan. Het was ook fijn dat de band zo flexibel was om mij die rustpauze te gunnen. Als het aan mij had gelegen, had ik het liefst nog iets langer willen wachten, maar er was sprake van enige tijdsdruk dus ik ben zes weken na de bevalling begonnen met de zangpartijen voor Yesterwynde en gelukkig was mijn stem er klaar voor. Het solo-optreden op 8 december 2023 in AFAS wilde ik per se niet uitstellen dus dat heb ik ook nog even tussendoor gedaan. Het grote verschil met de vorige Nightwish-albums was dat ik afwezig was bij de repetities. Toetsenman Tuomas Holopainen schrijft altijd alle muziek en hij komt ook met de ideeën, maar door gezamenlijk te repeteren, maak je bij alle arrangementen toch deel uit van het creatieve proces en dat heb ik dus nu wel gemist. Verder is dit album tijdens de pandemie geschreven terwijl we nog een hele wereldtournee voor de boeg hadden, dus de volgorde ‘eerste een nieuw album en dan een tournee’ is in dit geval omgedraaid. Tijdens de periode van de zomerfestivals in 2022, hebben we wel al naar de demo’s van Tuomas geluisterd. Die waren al klaar en uiteraard zijn er toen wel wat zaken besproken, maar daarna kwam achtereenvolgens die intensieve wereldtournee, de ontdekking van kanker, de zwangerschap én ik wilde mijn soloalbum afmaken! Mijn aandacht lag helemaal niet bij dit nieuwe album, maar na juni 2023 was ik vooral bezig met weer gezond worden en met een kind ter wereld brengen juist in de periode dat de band volop betrokken was bij het arrangeren en inspelen van Yesterwynde. Ook de repetities die we normaliter zouden doen na het uitbrengen van een nieuw album, zijn nu niet aan de orde omdat Nightwish een pauze heeft ingelast. Ik vind dat erg jammer, want feitelijk hebben alle bandleden tijdens de covidpandemie al een pauze gehad en als het aan mij lag zouden we wel weer een tournee kunnen doen. Hoewel, als niet alle bandleden die energie erin kunnen steken die benodigd is om een serie optredens te doen dan liever niet, dus ik vrees dat Nightwish zeker het komende jaar en misschien nog wel langer niet live te zien zal zijn.”

Hoe hebben jullie de nieuwe orkestarrangeur James Shearman gevonden en hoe is de samenwerking – zeker voor wat betreft de video Perfume Of The Timeless – met het natuurhistorisch museum in Tring (UK) tot stand gekomen?

“De orkestraties zijn een zaak van de maestro zelf, maar arrangeur Pip Williams is de jongste niet meer en die stelde voor dat James Shearman, die ook al bij het vorige album Human .||. Nature betrokken was, het zou overnemen. James heeft echt fantastisch werk geleverd. Ik geloof dat de eerste contacten met het museum in Tring door Troy Donockley via een vriend van een vriend tot stand gekomen zijn. We zijn er als band een keer geweest en ik heb daar ook de Darwinvinken in het echt gezien. Heel bijzonder om te ervaren hoeveel geschiedenis daar achter schuilgaat en tegelijk ook erg inspirerend! Men weet daar inmiddels hoezeer Tuomas geïnteresseerd is in hetgeen dat museum te bieden heeft, dus zodoende verliepen de contacten vlot en was hun medewerking heel enthousiast.” 

Dragen andere bandleden naast de arrangementen nog compositorisch of tekstueel bij?

"Nee, dat doet Tuomas echt alleen. Troy Donockley, die zo’n beetje 950 verschillende instrumenten bespeelt, denkt wel veel met hem mee, zover ik weet. Omdat Engels zijn moedertaal is, kijkt hij samen met Tuomas de teksten na.”

Waar heb jij je zang opgenomen?

“Voor Yesterwynde hoefde ik niet naar Finland te komen, maar kon ik alles in mijn eigen studio doen. Tuomas en onze studioman Tero Kinnunen zijn overgekomen en gitarist Emppu Vuorinen was er puur voor de gezelligheid bij. In hoofdlijnen heeft Tuomas alle zangpartijen wel in zijn hoofd, maar soms probeer ik wat en dan pakt het uiteindelijk toch net even anders uit. Dat vind ik wel gaaf. Het album bevat veel lage zang, soms snel met hoge uitschieters, dus al met al best een uitdaging om zo kort na een bevalling te doen, maar het is gelukt!”

Ik weet dat Antikythera een eiland in Griekenland is en dat Hiraeth uit het Welsh komt. Kun je nog wat zeggen over de nummers en wat zijn je favorieten?

“Antikythera was de eerste rekenmachine ooit, die de Grieken in de oudheid gebruikten en Hiraeth is inderdaad Welsh, maar meer kan ik je er niet over vertellen. The Day Of.. en Spider Silk zijn mijn favorieten en ik vind het doodzonde dat we die niet live kunnen brengen, maar wie weet gaat dat nog wel een keer gebeuren! Gelukkig heb ik met mijn solocarrière en mijn gezin meer dan genoeg om handen!”

Discografie:

Angels Fall First (1997)

Oceanborn (1998)

Wishmaster (2000)

Century Child (2002)

Once (2004)

Dark Passion Play (2007)

Imaginaerum (2011)

Endless Forms Most Beautiful (2015)

Human. :||: Nature. (2020)

Yesterwynde (2024)

Live:

From Wishes To Eternity (2001)

End Of An Era (2006)

Made In Hong Kong (And In Various Other Places) (2009)

Showtime, Storytime (2013)

Vehicle Of Spirit (Wembley Arena) (2017)

Decades: Live In Buenos Aires (2019)

Compilaties (selectief):

The Sound Of Nightwish Reborn: Early Demos For ‘Dark Passion Play’ & B-Sides (2008)

Early Demos From ‘Imaginaerum’ & B-Sides, (CDr, Promo) (2011)

Imaginaerum (The Score) (2012)