IVO VAN DIJK, Equilibrio

Het Nederlandse Xystus timmert aardig aan de weg: positieve kritieken voor het debuut, lovende kritieken over het tweede album Surreal en recentelijk wederom open monden voor het waagstuk dat Equilibrio heet. Een intensieve samenwerking met het Utrechts Studentenorkest en enkele bekende gasten zoals Simone Simons van Epica en John 'Tarzan' Vooijs resulteerde in enkele bijzonder goed bezochte shows in Utrecht waarvan begin 2009 de dvd is verschenen. Eerder bracht de band een ingekorte versie uit op cd. Over dit grootschalige project van deze mannen uit Den Bosch vertelt drummer, componist en producer Ivo van Dijk.

Xystus viert dit jaar het tienjarig bestaan. Is deze dvd daar op een of andere wijze mee verbonden?

"Nee, niet echt, hoewel de dvd wel een kroon is op onze inspanningen van de afgelopen twee jaar. In een dergelijke setting en met zo’n groot orkest zullen we waarschijnlijk nooit meer kunnen werken, dus we zijn erg blij dat het op deze wijze is vastgelegd. Bas Dolmans en ik maken dan wel tien jaar muziek met elkaar, maar Xystus is pas echt begonnen in 2003 met de komst van Bob Wijtsma."

Wat is er gebeurd met de band na Surreal?

"Eind 2006, Surreal was toen nog niet eens uit, stond eigenlijk het plan voor Equilibrio al in de steigers. Dat kwam doordat ik destijds samen met Michaël Neuburger (cello), de toenmalige voorzitter van het Utrechts Studentenorkest,  in een cello-metalbandje speelde dat Sundqvist heette en Apocalyptica-achtige muziek speelde. Via een advertentie in Stargazers, het blad van de fanclub van Nightwish, kwam ik in contact met Michaël en die vroeg of ik bij dit gezelschap wilde drummen en dat heb ik uiteindelijk ook een jaartje gedaan. Gaandeweg werd het plan ‘bestaande muziek door band met orkest’ uitgebouwd naar een geheel nieuw te schrijven rockopera met gastzangers met de geweldige hulp van het productieteam Confusio Musica. Een van hen kende weer Ivo van Leeuwen, een bekende naam in de wereld van de musicals, en hj werd uiteindelijk de artistiek leider voor Equilibrio. Via hem werd de Dutch Academy of Performing Arts toegevoegd aan de show. Zij participeerden in het kader van hun eindejaarsproject."

Ik begreep dat jouw broer Tim naar Zuid-Afrika is geëmigreerd. Hoe is Mark Brekelmans bij Xystus gekomen?

"Mark Brekelmans kennen we al een jaar of acht. We hebben in het prille begin met zijn band in de kleinste kroegjes en zaaltjes gespeeld, gewoon voor een krat bier en we kwamen elkaar geregeld tegen. Ten tijde van de cd-release van Surreal bleek dat Tim voor twee maanden naar Zuid-Afrika zou vertrekken en we vroegen Mark om in te vallen. Die twee maanden bleken echter permanent te worden en dus was Mark de logische opvolger. Gelukkig beviel het hem net zo goed als ons!"

Joris ben ik jaren geleden ook al tegengekomen in Den Bosch tijdens de repetities. Studeerde hij toen psychologie?
"Klopt, dat doet hij nog steeds maar hij is ook erg veel met muziek bezig. Toentertijd had hij ook een eigen band en kon toen moeilijk een keuze maken. Hij koos ten langen leste voor zijn eigen project en wij gingen verder met andere toetsenisten, maar enkele jaren later was het cirkeltje toch weer rond en nu is hij vast bandlid."

Op Equilibrio krijgt Joris mede de credits voor de productie.

"Je bent de eerste die daarnaar vraagt, want men gaat er gemakkelijk aan voorbij dat in ons geval de band dus echt alles zelf gedaan heeft! Bij Surreal heb ik toetsen en gitaren zelf opgenomen, maar nu was om budgettaire redenen het gebruik van een studio uitgesloten, dus moesten we die sprong in het diepe maken. Dus George, John, Michelle en Simone zijn allemaal bij mij thuis geweest om hun zang op te nemen en Joris en ik hebben met hulp van een uitstekende engineer zo’n vijftig gigabyte aan concertopnames mee naar huis genomen en verder als zelf ge-edit. Als productieteam hebben Joris en ik deze zeer tijdrovende klus geklaard en we zijn ook al bezig om dat voor andere bands te gaan doen."

Betaalt zich die moeite nu op een of andere wijze terug?

"Ja, maar alleen In voldoening! Als ik alle uren zou schrijven die we er in gestopt hebben dan zou dit nooit gekund hebben. De positieve kritieken en bewondering voor een dergelijk grootschalig project is dus onze enige ‘troost’."

Hoe verloopt het zoeken naar een geschikt label? Dat is in Japan wel gelukt met de recente release van Equilibrio?

"Ja, de cd is daar net uit en de eerste positieve recensie is al binnen, namelijk van Burn Magazine. Veel levert dat helaas niet op. We krijgen misschien een euro per verkochte cd dus dan moeten er al heel wat over de toonbank gaan om ons aan een inkomen te helpen. Zelfs Oliver Palotai, de vriend van Simone, die onder andere toetsenist en gitarist is bij DORO, vertelde me dat hij recentelijk een gouden plaat ontving, waarop een jaar of tien geleden heeft meegespeeld. Er waren 25.000 exemplaren verkocht maar dit zijn geen aantallen waar je rijk van wordt hoor!"

Is alle muziek opnieuw van Ivo en de teksten van Bas?

"In grote lijnen wel, al heeft Joris ook enkele nummers geschreven. Hij was een belangrijke steun en hij hield toezicht op wat er op een gegeven moment nog gedaan moest worden, want naarmate de datum van de eerste uitvoering naderde, kwamen we echt in tijdnood met schrijven want muziek, verhaal en orkest moesten wel op elkaar afgestemd zijn. Zo is op het laatste moment nog een ballad voor John ingevoegd en tussendoor moesten natuurlijk ook contacten worden onderhouden met de mensen die licht en geluid verzorgden, en bijvoorbeeld met de choreograaf. Joris en ik hebben veel arrangementen voor het orkest geschreven, maar we hebben geweldig veel steun gehad van mensen als Jeppe Moulijn. Het op notenbalken zetten van arrangementen hebben we ook uitbesteed."

Wie heeft de keuze voor de gasten bepaald? Voel jij ook dat de band op een andere manier moest spelen? Ik hoor amper dubbele bassdrums?

"Simone Simons en George Oosthoek kenden we al. Dat scheelde wel, want voor de figuur Dood leek George natuurlijk een logische keuze en de keuze van Godin was Simone met haar uitstraling en status lag natuurlijk ook voor de hand. Via Ivo van Leeuwen kwamen we met John Vooijs en Michelle Splietelhof in contact. Persoonlijk vind ik dat de stem van Michelle wel wat weg heeft van die van Floor Jansen (ex-After Forever)."

Grappig dat je dat zegt, want die stem hoor ik er niet in, maar wel de overeenkomst met de stem van Cindy Oudshoorn (Kayak).

"Daar haak ik af, dat is te oud voor mij. Voor ons was trouwens ook heel belangrijk, dat alle vier de gastvocalisten gewoon ontzettend aardige mensen zijn om mee te werken. Uiteraard moet je als band, ikzelf maar zeker ook Bob en Mark, een stap terug doen om het orkest voldoende ruimte te geven. De tijd ontbrak gewoon om de hele band te laten meebeslissen in muzikale voorkeuren en arrangementen, behalve in de stukjes die puur door de band alleen werden gespeeld. In tegenstelling tot bands als After Forever en Nightwish, vult het orkest aan en speelt niet op alle stukken mee. Bij ons moest de verhouding echt fiftyfifty zijn en het is bij mijn weten uniek dat ons soort muziek een hele plaat lang wordt begeleid door een orkest."

Vanwaar de keuze om Equilibrio niet integraal op cd uit te brengen?

"Vooral tijdgebrek, maar ook wel gebrek aan middelen. Voor de dvd hebben we al een aardige lening moeten nemen. We moeten hopen dat die gelden via de verkoop weer kunnen worden terugverdiend. De enige studio (MCO Studio’s in Hilversum, MvBF) die we moesten gebruiken, was voor orkest en dat is gewoon heel duur, ondanks de korting die we ontvingen. We hebben ons dus noodgedwongen moeten beperken. Hoewel Sensory de distributie doet is ook de Equilibrio-cd door onszelf bekostigd. We mikken vooral op internationale verkoop van de dvd. Te denken valt zeker aan alle Epica-fans, maar in Zuid-Amerika is onze dvd verhoudingsgewijs wel erg duur. Gezien de kostprijs die rond de €18 ligt, zijn we ook genoodzaakt om de distributie zelf te doen. Het wordt anders voor de consument onbetaalbaar en we wilden toch ook een verzorgd product in de markt zetten."

Is live optreden voor jullie op dit moment lucratief of nog steeds maar amper kostendekkend?

"Helaas niet. We kunnen er inderdaad een keer pizza’s van bestellen, maar we houden er niets aan over. In Nederland is de markt erg lastig. Als je geen frontvrouw hebt doe je hier al amper mee. We krijgen overal meer dan uitstekende kritieken en opmerkingen als 'vette band' maar niemand wil er iets mee doen. Ik begrijp er eigenlijk niets van! Het is wel zo dat Equilibrio het eerste album is dat in het buitenland fatsoenlijk wordt gedistribueerd en ondersteund, dus mogelijk dat de zaken nu zullen veranderen. We hebben een boekingsagent nodig die ons aan optredens helpt waaraan we iets kunnen overhouden."

Welke rol spelen het internet (promotie, iTunes) en de cd/dvd in jullie revenuen?

"We hebben ons afgevraagd wat platenmaatschappijen verkeerd doen. De industrie heeft zich steeds verzet tegen de MP3, maar als ze dat medium zouden omhelzen en er iets goeds mee zouden doen, dan kunnen mensen voor weinig geld toch legaal downloaden in een goede kwaliteit, want de cd is gewoon te duur geworden. In de metal wereld willen veel mensen gelukkig nog wel een mooi product in handen krijgen in plaats van een bestandje op de pc. Daarom hebben we ook zo veel werk gemaakt van de dvd. Ook de pre-orderpolitiek waarbij mensen een versie konden bestellen met extra materiaal, heeft best redelijk gewerkt. Een ander plan is om het volgende album gratis te verspreiden in combinatie met een concertbezoek om zo meer mensen naar de zalen te krijgen."

Wat zijn de toekomstplannen?

"Ik heb al wat nieuwe dingen geschreven en na de zomer willen we weer aan de slag met een nieuw album. Nu hebben we nog enkele shows te gaan met Oliver Palotai’s nieuwe band Sons of Seasons."

Discografie:

Receiving Tomorrow (2004)
Surreal (2007)
Equilibrio (2008)
Equilibrio Live (dvd, 2009)